Co warto zobaczyć w Częstochowie?
To cykl artykułów, w którym będziemy Wam przybliżać miejsca znane i mniej znane w naszym mieście i jego okolicach.
#4 Aleje Najświętszej Maryi Panny
Aleje NMP to nie tylko najbardziej znana, ale również najciekawsza pod względem urbanistycznym ulica Częstochowy. To właśnie nią tysiące pielgrzymów podąża na Jasną Górę i to tutaj tętni życie miasta.
Historia
Powstała w I poł. XIX w. wg projektu Jana Bernharda Aleja NMP to szeroka i długa na 1,5 km ulica wiodąca ze Starego Miasta do ulicy Popiełuszki i parków podjasnogórskich. W swoim wyglądzie i architekturze przypomina piękne francuskie bulwary, a górujące nad nią neoklasycystyczne kamienice nawiązują stylem do tych wiedeńskich i berlińskich. Nic więc dziwnego, że od początku swojego istnienia Aleja skupiała wokół siebie życie miasta. Budowano tutaj domy, zakładano sklepy, tutaj kwitł handel i życie kulturalne.
Historia Alei zaczyna się w 1818 r., kiedy to na terenie dzisiejszego miasta istniały dwa organizmy administracyjne: Stara Częstochowa i rozwinięta wokół klasztoru Częstochówka, ale minęło jeszcze ładnych parę lat, zanim otrzymała ona swój dzisiejszy wygląd. Już jednak w 1824 r. zaczęto używać jej nazwy, początkowo określając ją mianem ulicy Maryi Panny. Formalnie istnienie Alei potwierdzone zostało w 1826 r.
Wytyczenie Alei stanowiło łącznik Starej Częstochowy i Częstochówki, dzięki któremu stworzono jedno duże, czwarte wówczas pod względem liczby ludności miasto w Królestwie Polskim. Zadanie przygotowania planu rozbudowy miasta, w tym także samej Alei, powierzono inżynierowi Janowi Bernhardowi.
W kolejnych latach Aleja była upiększana, głównie za sprawą sadzenia na jej terenie różnych gatunków drzew. To właśnie z ich powodu, do dnia dzisiejszego utrwalił się podział Alei na jej trzy części: I Aleję obsadzono bowiem lipami, klonami i jaworami, II – lipami, a III – topolami (obecnie rosną tutaj również lipy).
W okresie II wojny światowej Aleja otrzymała miano „Adolf Hitler Alee”, jako że była najbardziej okazałą i reprezentacyjną ulicą w mieście. Taką zresztą pozostała po dziś dzień, a dzięki prowadzonym pracom renowacyjnym, restauratorskim i remontowym, aleja NMP stanowi godny symbol całej Częstochowy.
ALEJA CZY ALEJE?
Administracyjnie Aleja jest tylko jedna: zaczyna się przy placu Daszyńskiego i kończy na alei Sienkiewicza tuż pod Jasną Górą. Ma zachowaną jednolitą, ciągłą numerację. Dla mieszkańców miasta są to jednak Aleje - konkretnie trzy, bo z przyczyn historycznych i praktycznych wyróżniają oni bowiem Aleję I, II oraz III. W miejskim opracowaniu przeczytamy, iż to trzecia Aleja jest najważniejszym miejscem spacerowym. Choć w sprawie ulicy tej toczą się w Częstochowie liczne dyskusje (także konsultacje związane z przebudowami) okazało się, iż arteria umiała przyjąć na siebie jeszcze jedno wyzwanie: stała się ulubioną trasą rowerową. Częstochowa jest bowiem miastem rowerów, spotkamy je w śródmieściu na każdym kroku zaś biegnąca na osi wschód - zachód łukowato ukształtowana Aleja NMP idealnie wręcz nadaje się do użytkowania przez amatorów dwóch kółek.
NAJBARDZIEJ GODNE UWAGI BUDYNKI
12 - zbudowany w pierwszej połowie XIX w.; w przeszłości mieścił m.in. drukarnię, hotel żydowski oraz teatr letni, a dziś pełni funkcje handlowe;
13 - budynek z ok. 1878 r., niegdyś eklektyczny, obecnie pozbawiony cech stylowych; w 1905r. mieścił się w nim Komitet Rewolucyjny;
14 - dom Adolfa Frankego, właściciela przędzalni i fabryki włókienniczej, wzniesiony na początku XX w. ; podczas niemieckiej okupacji był punktem przerzutowym dla uciekających z getta;
16 - późnoklasycystyczny Stary Zajazd;
19 – późnoklasycystyczny, dawny gmach teatru;
24 - eklektyczna Kamienica Kupiecka z elementami neogotyckimi, z końca XIX w.;
27 - eklektyczny Dom Kohna z 1865 r.;
34 - eklektyczna Kamienica Banku Polskiego (wzniesiona z początkiem XX w. i mieszcząca pierwotnie rosyjski Bank Państwa);
47 – „Popówka” z 1875 r.; niegdysiejsza siedziba duchowieństwa prawosławnego, obecnie przeznaczona na cele muzealne;
54 - późnoklasycystyczny budynek kurii metropolitalnej, z ok. 1870 r.;
56 - neogotycki kościół pw. Najświętszego Imienia Maryi, z lat 1859-61.
W Alei znajdują się ponadto pomniki-ławeczki, poświęcone Władysławowi Biegańskiemu oraz Halinie Poświatowskiej, a także fontanny: Dziewczynka z Gołębiami oraz Amonit.
